ช่างหัวมัน สิ่งที่พ่อสอน
คมฉาน ตะวันฉาย…เรื่อง/ภาพ
www.facebook.com/tawanyimchangweb
เป็นอีกเรื่องหนึ่งในคอลัมน์ บ้านนั้นเมืองโน้น ใน Agri Plus นิตยสารเปิดโลกทัศน์ของเกษตรกรบ้านเราในยุคใหม่นี้ ผมนึกชื่อคอลัมน์นี้อยู่นาน ว่าควรจะตั้งชื่ออย่างไรให้มันสอดคล้องกันกับขอบเขตที่ได้รับมอบหมายมา ที่จะให้เกษตรกรเราเป็นนักธุรกิจเกษตรย่อมๆ ขายในสิ่งที่เรามี ทั้งทางตรงและทางอ้อมไม่ใช่รอแต่ผลผลิตหลักที่เราลงแรงลงใจไป ในระหว่างที่รอผลผลิตเติบโต เราจะทำอย่างไรให้มันมีรายได้เพิ่ม
สิ่งที่เป็นปัญหาของเกษตรกรบ้านเรา คือ ผลผลิตชนิดเดียวกันมักจะออกมาพร้อมๆ กัน พอออกมามาก ราคามันก็ตกลงเป็นธรรมดา เป็นอย่างนี้วนเวียนทุกปี ซึ่งท่านก็รู้ๆอยู่ ทางออกที่ทำเรามา คือ อะไรบ้าง คือ พยายามทำให้ผลผลิตมันออกนอกฤดูกาลบ้าง แปรรูปผลผลิตบ้าง แต่พี่น้องก็รู้อยู่แล้วว่า แล้วมันแก้ปัญหาได้จริงไหม นั่นเป็นเพราะว่าเราปลูก เราผลิต เพื่อจะขายอย่างเดียว คนทำนา ปีทั้งปีก็ทำแต่นา คนทำไร่ข้าวโพด ก็วนเวียนทำแต่ไร่ข้าวโพด ราคาตกก็รู้ ราคาขึ้นก็รู้ แต่ฉันก็จะทำแต่ข้าว แต่ข้าวโพดอยู่นั่น ยิ่งทำยิ่งเป็นหนี้ ยิ่งทำที่ดินที่เคยเป็นของตัวเองก็หลุดไปเป็นของคนอื่นจนได้ จากเคยมีเป็นสิบไร่ จนเหลือแค่เท่าที่บ้านปลูกอยู่อาศัย นี่มันอะไรกัน
ผมอุปมาเหมือนคนที่เขาเอาหญ้าไปผูกไว้ปลายไม้ แล้วแหย่ไปไว้หน้าโค โคมันก็เดินจะไปกินหญ้า ขณะเดียวกันมันก็ต้องเดินลากเลื่อนลากเกวียนไปโดยไม่รู้ตัว หญ้าก็ไม่ได้กินสักที เหนื่อยก็เหนื่อย สิ่งที่ผมอยากจะบอกพี่น้องเราเริ่มแรกก่อนอื่นเลยก็คือ…เราหยุดนิ่งสักครู่….แล้วหันมองสิ่งรอบข้างบ้างครับ ดูคนอื่น ดูที่อื่น ดูบ้านอื่น ว่าเขาทำกันอย่างไร แล้วเขาแก้ปัญหาได้ไหม ผมอยากให้พี่น้องเกษตรกร ลองพักสัก 2-3 วัน ออกจากไร่นา แล้วออกไปดูที่ๆเขามีการฝึกอบรม การทำเกษตรแนวใหม่ต่างๆ ที่ตอนนี้มีกระจายไปทุกภาค แต่ละแห่ง แต่ละที่ล้วนแล้วแต่เจ้าของศึกษา ทดลองจนสำเร็จมาแล้วทั้งสิ้น โชคดีที่คนเหล่านี้ ไม่ได้เก็บองค์ความรู้ทั้งกลายไว้กับตัว กลับพร้อมถ่ายทอด เปิดโอกาสให้คนอื่นเข้าไปดู ไปศึกษา ไปทดลองทำได้ ลองเสิร์ชหาในกูเกิล ดูก็ได้ครับ มีเพียบเลย ท่านจะได้ไอเดียใหม่ๆมาเสริมเพิ่มในพื้นที่ของท่าน สำหรับครั้งนี้ เพื่อเป็นมงคลกับคอลัมน์ใหม่ ผมอยากชวนพี่น้องเกษตรรไปดูพื้นที่หนึ่งครับ เป็นโครงการพระราชดำริ ชั่งหัวมัน ที่ บ้านหนองคอไก่ ต.เขากะปุก อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี
ในปี พ.ศ.2552 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงจัดซื้อที่ดินจากราษฎร ด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เนื้อที่ประมาณ 250 ไร่ บริเวณอ่างเก็บน้ำหนองเสือ บ้านหนองคอไก่ ตำบลเขากระปุก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้กองงานส่วนพระองค์ สำนักพระราชวัง เข้าพัฒนาพื้นที่เพื่อจัดทำเป็นโครงการทดลองด้านการเกษตรและทรงมีรับสั่งว่า เมื่อทำเสร็จแล้วจะเสด็จไปทอดพระเนตรโครงการด้วยพระองค์เอง
โครงการนี้มีเพื่อให้เป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์พืชเศรษฐกิจ พืชพันธุ์ดีของอำเภอท่ายาง และของจังหวัดเพชรบุรี เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการเกษตรแก่เกษตรกรและให้ประชาชนในพื้นที่เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดทำแปลงหรือมาช่วยงานพระองค์
ต้องบอกว่าโครงการช่างหัวมัน เป็นอีกโครงการพระราชดำริห์อีกหนึ่งโครงการที่เข้าไปพลิกฟื้น ทำพื้นดินที่แห้งแล้ง ให้เป็นแปลงเกษตรต่างๆ พื้นที่โครงการที่มีภูเขาเตี้ยๆอยู่ด้านหนึ่ง มีการปลูกกระถินยักษ์เพื่อฟื้นสภาพป่า บนภูเขา เชิงเขากั้นฝายเพื่อเป็นแหล่งน้ำ แล้วมีแปลงปลูกพืชต่างๆ เช่น
- การผลิตพืชปลอดภัยจากสารพิษ
- การสาธิตการปลูกสบู่ดำ
- การปลูกข้าวสายพันธุ์ต่างๆ
- แปลงศึกษาและส่งเสริมการผลิตชมพู่เพชรสายรุ้ง
- แปลงศึกษาและส่งเสริมการผลิตหน่อไม้ฝรั่ง
- การทำปุ๋ยหมัก
- แปลงสาธิตสวนยางพารา
- การปลูกไม้ผล พืชไร่ ที่มีทั้ง แก้วมังกร กล้วยน้ำว้า กล้วยหักมุก มะละกอ มะนาว ฟักทอง อ้อย มะพร้าวน้ำหอม มะพร้าวห้าว ฯลฯ
- การปลูกพืชผักต่างๆ มันเทศ กระเพรา โหระพา พริกพันธุ์ซูปเปอร์ฮอต มะเขือเทศราชินี กระเจี๊ยบเขียว วอเตอร์เครส มะระขี้นก ผักหวานบ้าน ฯลฯ
และในพื้นที่โครงการมีลมโกรกอยู่ตลอดเวลาจึงกันพื้นที่บางส่วนสร้างเป็นสวนกังหันลมผลิตไฟฟ้าเพื่อเป็นพลังงานทดแทนขนาด 50 Kw ล่าสุดที่ผมไปเยือนเมื่อ สิงหาคม 2557 เห็นว่ามีเนื้อที่ขยายเป็น 360 ไร่ เห็นมีแปลงปลูกดาวเรือง ฟาร์มเลี้ยงโค ผลิตน้ำมันไบโอดีเซลไว้ใช้เองด้วย
ส่วนผลิตผลในโครงการฯ เช่นผัก และผลไม้ มีการนำออกจำหน่ายในสถานที่ต่าง ๆ เช่น กองงานส่วนพระองค์ (ห้องเครื่องวังไกลกังวล และสวนจิตรดา), ร้านโกลเด้นเพลสทั้ง 5 สาขา, ตลาดกลางการเกษตรหนองบ้วย อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี
เหนือสิ่งอื่นใดไม่ใช่แค่อยากให้เข้าไปดูหรือเที่ยวชมเท่านั้น แต่เขามีการสาธิต บรรยายเพื่อจะได้เกิดแนวทางการทำเกษตรแบบใหม่ ไม่ต้องมีพื้นที่ขนาด 250 ไร่ ไม่ต้องทำเป็นแปลงขนาดใหญ่ ไม่ต้องมีฝายของตัวเอง หรือไม่ต้องปลูกพืชทุกชนิดที่ในโครงการปลูก แต่อยากให้ไปดูการจัดการแบบผสมผสาน การใช้งานที่ดินอย่างไรให้คุ้มค่า แล้วนำมาปรับใช้ในพื้นที่เรา แม้กระทั่งการทำกังหันผลิตไฟฟ้า เราก็สามารถผลิตไฟฟ้าจากลมแล้วใช้ในฟาร์ม ในนาเราได้ โดยทำกังหันลมง่ายๆ ซึ่งบอกในนี้ท่านไม่เห็นภาพ ผมถึงเชิญชวนให้ไปดู แล้วพี่น้องจะรู้เองว่าท่านควรทำอย่างไร กับเหตุปัจจัยที่ท่านมีอยู่แล้ว
ไปไม่ยากครับ ไปเริ่มที่ อ.ท่ายาง เพชรบุรี จะผ่านโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาเพชรบุรี ไปทางเส้นทางตำบลท่าไม้รวก จะผ่านที่ทำการเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขากระปุก-เขาตอหม้อ และ ผ่านโรงเรียนบ้านทุ่งโป่ง ก็จะถึงโครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ ระยะทางประมาณ 47 กิโลเมตร ถ้าไปเป็นหมู่คณะเขามีรถพาดูพร้อมคนบรรยาย แต่ถ้าไป 2-3 คน จะปั่นจักรยานเที่ยว หรือจะเดินดูก็ได้
สำหรับการพบเจอกันครั้งแรก ขอจุดประกายแนวคิดแก่เกษตรกรแค่นี้ก่อน ตั้งแต่เดือนหน้า ผมจะเริ่มการแนะนำเกษตรกรเต็มรูปแบบตามที่ผมคิดไว้ พบกันครั้งหน้าครับ
